Octaphonia (2009)

Για Φλάουτο (+Πίκολο), Κλαρινέτο (+Μπάσο Κλαρινέτο), Πιάνο και Κουιντέτο Εγχόρδων

Chimera Ensemble University of York 2009

Διεύθυνση: Azlee Babar

Κίτρινος Ήχος

Το πειραματικό θεατρικό κομμάτι του Kandinsky "The Yellow Sound" γράφτηκε το 1909 και η πρώτη του εκτέλεση έλαβε χώρα στο μουσείο Guggenheim στις 12 Μαϊου 1972. Aνήκει στον κύκλο θεατρικών κομματιών που δημιούργησε ο ζωγράφος βασισμένος στη θεωρία των χρωμάτων και τη συναισθησία. Τα άλλα τρία έργα έχουν τίτλους: Black Sound, White Sound και Violet Sound.

Κατά τα λεγόμενα του ιδίου του ζωγράφου o οποίος συχνά ζητούσε από το κοινό να "ακούσει" τους πίνακές του:

"Οι αποχρώσεις των χρωμάτων, όπως και οι αποχρώσεις των ήχων, έχουν τόσο λεπτή υφή ώστε μπορούν να ξυπνούν στην ανθρώπινη ψυχή συναισθήματα υπερβολικά όμορφα για να εκφραστούν με λέξεις"

Vassily Kandinsky 1914

Βασισμένος στο έργο αυτό, το 1974, για τη ρωσική παραγωγή του έργου, ο Alfred Schnittke συνέθεσε την ομώνυμη σουίτα μπαλέτου:

Γνώριμος Κινέζικος Μύθος

Κατά την κινεζική μυθολογία, η γη, τα ποτάμια, τα βουνά και η θάλασσα ήταν μια ομοιογενής χαώδης μάζα, χωρίς κάποιο συγκεκριμένο σχήμα, ενώ σκοτάδι δέσποζε παντού.  Σε αυτές τις συμπαντικές συνθήκες γεννήθηκε ο P'an Ku (κατά άλλους μεταφραστές Pangu) ο οποίος τρεφόμενος από από τα υπάρχοντα στοιχεία του σύμπαντος κοιμόταν για 18.000 χρόνια. Η απαρχή του κόσμου σηματοδοτείται από τη στιγμή που ο P'an Ku άνοιξε τα μάτια του, αντίκρυσε το σκοτάδι και με ένα φύσημα διαχώρισε τα στοιχεία του σύμπαντος, αρχίζοντας μια ταξινόμηση του χάους. Με αυτό τον τρόπο, τα ελαφρύτερα στοιχεία ανέβηκαν προς τα πάνω ενώ τα βαρύτερα κινήθηκαν προς τα κάτω διαχωρίζοντας τον ουρανό από τη γη. Όσο περνούσε ο χρόνος, το πάχος της γης αυξανόταν κατά δέκα πόδια ενώ ο ουρανός απομακρυνόταν από την τελευταία κατά δέκα πόδια επίσης, μην επιτρέποντας τα δύο στοιχεία να συναντηθούν ξανά.

Αντικρίζοντας το έργο του ολοκληρωμένο, ο P'an Ku έγειρε στη γη να ξεκουραστεί, όπου άφησε και την τελευταία του πνοή. Έμελλε το σώμα του, το οποίο όντας εν ζωή δημιούργησε τη γη, μεταθανάτια να την εμπλουτίσει και να την καλλωπίσει. Η τελευταία ανάσα του δημιούργησε τους ανέμους, η φωνή του τους κεραυνούς, τα μάτια του τον ήλιο και τη σελήνη, τα μαλλιά και τα γένια του τα αστέρια και ο ιδρώτας του προσώπου του τη βροχή και τα ποτάμια. Το σώμα του έδωσε σχήμα στη γη δημιουργώντας τα βουνά, ενώ τα άκρα του καθόρισαν τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα . Οι φλέβες του δημιούργησαν τα διάφορα φυσικά μονοπάτια  και περάσματα ανάμεσα στα βουνά, η σάρκα του το χώμα και οι τρίχες του σώματός του τη βλάστηση. Τέλος, τα οστά του βυθίστηκαν στη γη δημιουργώντας τα διάφορα μεταλλεύματα και τους πολύτιμους λίθους.

Με τον τρόπο αυτό, ο P'an Ku δημιούργησε τη γη και το υπόλοιπο σύμπαν από το ίδιο του το σώμα. Αργότερα, η θεά Nüwa ανακάτεψε χώμα και νερό για να δημιουργήσει την πανίδα και τον άνθρωπο και ότι έπεται του τελευταίου.

Πηγές:

• Cyril Birch, Tales from China, Oxford University Press, Ηνωμένο Βασίλειο 2000

• WikiPedia

Τίνος είναι η κούπα

Πληροφορήθηκα την ύπαρξη του τραγουδιού εντελώς τυχαία από την τηλεόραση. Πρόκειται για ένα σχεδόν τελετουργικό παραδοσιακό τραγούδι το οποίο αναφέρεται  στην πόση του κρασιού ή του εκάστοτε χαρακτηριστικού πατροπαράδοτου τοπικού ποτού. Οι συμμετέχοντες καλούνται να πιουν πραγματοποιώντας ταυτόχρονα σπονδές προς τον ουρανό (επουράνια) και τα έγκατα (καταχθόνια) της γης. Στην ουσία, ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με την αντιπαλότητα του καλού και του κακού, μια ιδέα η που αποτέλεσε βάση για πολλές φιλοσοφικές θεωρίες και θρησκείες ανά τον κόσμο και τους αιώνες.

Η δομή του τραγουδιού μπορεί να χαρακτηριστεί ανοιχτή, εφόσον συγκροτείται από τόσες στροφές όσοι και οι συμμετέχοντες, ενώ ο στίχος αφήνει το περιθώριο να χρησιμοποιηθεί το όνομα του ατόμου που έχει σειρά να συμμετάσχει.

Το τραγούδι μάλλον κατάγεται από την Κάσσο, ωστόσο έχει υιοθετηθεί από την παράδοση της Καρπάθου, της Κρήτης, πολύ πιθανόν και από πολλών άλλων. Το Youtube έχει διάφορες εκδοχες του τραγουδιού. Με κέρδισαν 2 από αυτές, η δισκογραφημένη έκδοση από τον καρπάθιο λυράρη και τραγουδιστή Μιχάλη Ζωγραφίδη:





και το video μιας παρέας η οποία πίνει ακολουθώντας όλο το τελετουργικό του τραγουδιού. Αξίζει να σημειωθεί ότι το παραδοσιακό στοιχείο (η παρέα που τραγουδά και πίνει) υπερτερεί του φολκλορικού (παιδιά με παραδοσιακές στολές) αποκαλύπτοντας μια διαχρονική υπόσταση:

Η κραυγή

"Περπατούσα σ' ένα μονοπάτι με δυο φίλους - ο ήλιος έπεφτε - ξαφνικά ο ουρανός έγινε κόκκινος σαν αίμα - σταμάτησα, νιώθοντας εξαντλημένος, και στηρίχτηκα στο φράχτη - αίμα και γλώσσες φωτιάς πάνω από το μαύρο-μπλε φιόρδ και την πόλη - οι φίλοι μου προχώρησαν, κι εγώ έμεινα εκεί τρέμοντας από την αγωνία - κι ένιωσα ένα ατέλειωτο ουρλιαχτό να διαπερνά τη φύση

Edvard Munch, 22-Ιανουαρίου 1892

Ίσως η πιο διάσημη απεικόνιση της ανθρώπινης αγωνίας και απελπισίας, προφητεύοντας τους ρυθμούς του αιώνα που θα ακολουθούσε. Ο αρχικός τίτλος του έργου-οροσήμου του νορβηγού εξπρεσιονιστή Edvard Munch ήταν Der Schrei der Natur (Ο Λυγμός της Φύσης). Δύο από εκδοχές του έργου, στην Εθνική Πινακοθήκη της Νορβηγίας (1994) και στο Μουσείο Munch (2004) αντίστοιχα, κλάπηκαν και ανακτήθηκαν φέροντας διάφορες φθορές οι οποίες σταδιακά αποκαταστάθηκαν από τους ειδικούς συντηρητές. Η εικονιζόμενη εκδοχή πουλήθηκε σήμερα σε δημοπρασία στη Νέα Υόρκη, στο ποσό-ρεκόρ των 119.92 εκατομμυρίων δολαρίων.

Πόσο, αλήθεια, μπερδεμένο και μαξιμαλιστικό θα ήταν το αντίστοιχο έργο και πόσες πολλές παραμέτρους θα έπρεπε να λάβει υπ' όψη του για να επιχειρήσει να απεικονίσει το δικό μας αιώνα;