29/2/12

Maris Marais - Les Folies d'Espagne

Ο συνθέτης Marin Marais μας κληροδότησε το 1701 το έργο Les Folies d'Espagne το οποίο αποτελείται από 23 σύντομες παραλλαγές πάνω σε ένα θέμα βασισμένο στη Folia, μια από τις παλαιότερες καταγεγραμμένες μελωδίες. Συγκεκριμένα η πρώτη δημοσιευμένη μορφή της μελωδίας χρονολογείται περί τα μέσα του 17ου αιώνα, ωστόσο εικάζεται ότι συνετέθη αρκετά παλαιότερα. Λέγεται μάλιστα ότι ο Jean Baptiste Lully, δάσκαλος του Marais, πρώτος χρησιμοποίησε τη Folia, ως μελωδία και ως αρμονική διαδοχή [(i)-V-i-VII-III-VII-i-V-(i)]. Γενικότερα περισσότεροι από 150 συνθέτες έχουν βασίσει έργα τους σε αυτό το μουσικό υλικό.


Το Les Folies d'Espagne του Marais περιλαμβάνεται μέσα στο δεύτερο βιβλίο του με κομμάτια για μία ή δύο βιόλες da gamba και basso continuo (1701). Χωρίς το continuo, το έργο εντάσσεται συχνά στο καθιερωμένο ρεπερτόριο πολλών μονοφωνικών οργάνων. 

Ο Jordi Savall μας χάρισε μια εκπληκτική εκτέλεση του Les Folies d'Espagne και ο άγνωστος uploader είχε την ευγενή καλοσύνη να τη μοιραστεί μαζί μας:



Πέρα από την συνθετική και αισθητική αριστουργηματικοτητα του έργου, μεγάλη είναι και η διδακτική του αξία ως υλικό για τη μελέτη όσον αφορά στη σύνθεση παραλλαγών. Αξίζει να παρατηρηθεί ο τρόπος με τον οποίο ο Marin διανθίζει και αναπτύσσει μια απλή μελωδία βασισμένη σε μια επίσης απλή αρμονική διαδοχή. 

Παραθέτω ενδεικτικά το θέμα και τις δύο πρώτες παραλλαγές (χωρίς το continuo). Στις παραλλαγές σημειώνω και το θέμα σε μικρότερο πεντάγραμμο για πιο εύκολη αντιπαράθεση του μουσικού υλικού:





Μπορείτε να βρείτε ολόκληρη την παρτιτούρα σε έκδοση για φλάουτο στο IMSLP πατώντας εδώ

Επίσης, όλα τα βιβλία για viola da gamba και continuo από την ίδια πηγή πατώντας εδώ.


22/2/12

Μικρή στρατιωτική ιστορία...

Την ημέρα εκείνη απέμεινε στο πεδίο βολής μόνος.
Πικρό και ατιμωτικό για έναν υπολοχαγό,
γνήσιο λάκωνα ψευδο-απόγονο
να τον εγκαταλείπουν οι άντρες του.


Αγέροχος, λαμβάνοντας την πρηνηδόν θέση αναφώνησε:
-Επτά είδον!
Και πυροβόλησε τόσες φορές,
όσες η φθορά εξ αιτίας της παλαιότητας του όπλου επέτρεψε.


Το μόνο που βρέθηκε μπροστά από τον, ακόμα καπνίζοντα, κύλινδρο
ήταν ένας γέρικος, ασθενικός από την αρρώστια σκύλος
ο οποίος ενώθηκε με τη γη χωρίς φωνή,
σαν να μην είχε υπάρξει ποτέ.


Η επόμενη εικόνα ήταν καμιά εικοσαριά γέρικοι, ασθενικοί σκύλοι
να ορμούν επιστρατεύοντας πεισματικά
όση δύναμη τους είχε απομείνει.


Το πτώμα του ανώνυμου, λάκωνα, ψευδο-απόγονου, λοχαγού πλέον,
βρέθηκε σε προχωρημένη αποσύνθεση
από τον κομπάρσο κάποιας από αυτές τις γνωστές,
αμερικάνικες αστυνομικές σειρές της τηλεόρασης.

15/2/12

Η Ιστορία ενός αγνώστου ηθοποιού

Ανάμεσα στο συνολικό συνθετικό έργο του Alfred Schnittke, ξεχωριστή θέση κατέχει η κινηματογραφική του μουσική, η οποία ντύνει και κοσμεί δέκα διαφορετικές ταινίες, συμπεριλαμβανομένου και του εικοσαλέπτου animation "The Glass Harmonica" του Andrei Krzhanovsky.  Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από την ταινία "The Story of an Unknown Actor", σκηνοθετημένη το 1976 από το Ρώσσο Alexandr Zarkhy. Πρόκειται για ένα waltz, η μελωδία του οποίου αποτελεί το βασικό θεματικό υλικό για ολόκληρο το soundtrack. Aκούγοντάς το ανεξάρτητα από την εικόνα, αναπτύσσεται μακριά από ιδιαιτέρως περίτεχνα μουσικά μοτίβα, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμα φορά ότι συχνά η ομορφιά κρύβεται μέσα στην απλότητα:


Rundfunk-Sinfonie-Orchester
Μαέστρος: Frank Strobel



8/2/12

T. Murail - Treize Couleurs Du Soleil Couchant

Ένα από τα πιο δημοφιλή μοντέλα που χρησιμοποιήθηκαν από τους συνθέτες της λεγόμενης "φασματικής μουσικής", είναι αυτό του Ring Modulation. Πρόκειται για μια τεχνική η οποία χρησιμοποιείται για την επεξεργασία ενός ηχητικού σήματος διαμέσου ενός άλλου. Το μαθηματικό μοντέλο της τεχνικής αυτής βασίζεται στο άθροισμα και τη διαφορά των δύο συχνοτήτων, πράγμα το οποίο συχνά χρησιμοποιείρται για την παραγωγή τετραφώνων συγχορδιών:





Το 1978 ο Tristan Murail χρησιμοποιεί την τεχνική αυτή στο έργο του "Treize Couleurs Du Soleil Couchant" για φλάουτο, κλαρινέτο, πιάνο, βιολί, βιολοντσέλο και ηλεκτρονικά. Το μουσικό υλικό των δύο πνευστών κατά κύριο λόγο αποτελείται από 13 συνηχήσεις στο ρόλο των δύο βασικών ηχητικών σημάτων, ενώ το μουσικό υλικό των δύο εγχόρδων αποτελείται από συχνότητες  οι οποίες προέρχονται από τα αλγεβρικά αθροίσματα των παραπάνω βασικών συχνοτήτων. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Treize Couleurs Du Soleil Couchant (μτφ Δεκατρία χρώματα του δύοντος ηλίου) είναι το πρώτο έργο στο οποίο ο Murail χρησιμοποιεί την τεχνική του Ring Modulation σε ηλεκτρακουστικό επίπεδο.