John Dowland - Μουσική για Λαούτο

Ο αναγεννησιακός, Άγγλος, συνθέτης John Dowland (1563-1626) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς μουσικής για λαούτο, καθώς επίσης και φωνητικής μουσικής. Πέρα από διάσημος εκτελεστής και τραγουδιστής ανά την Ευρώπη του 16ου και 17ου αιώνα, ο Dowland θεωρείται ένας από τους εδραιωτές της κοσμικής ευρωπαϊκής μουσικής που έμελλε να ανθισει πολύ περισσότερο λίγο αργότερα, κατά την περίοδο του Baroque. Ο κατάλογός του περιλαμβάνει αρκετά τραγούδια, πολλές φορές οι τίτλοι των οποίων παραπέμπουν στο ιδίωμα που 2 αιώνες αργότερα θα ονομαστεί "προγραμματική μουσική"[για μία φωνή (ή σύνολα φωνών) και λαούτο]. Περιλαμβάνει είσης ψαλμούς, σολιστική μουσική (κυρίως, Pavanae, Galliards, Φαντασίες κλπ), καθώς και κάποια έργα μουσικής δωματίου.

Δύο οργανικά έργα και ένα φωνητικό του Dowland που ξεχώρισα ακούγοντας το έργο του:

1. Melancholy Galliard για λαούτο (εδώ μπορείτε να βρέιτε την παρτιτούρα από το IMSLP)

Αξίζει να σημειωθεί ότι η μουσική γλώσσα του Dowland χαρακτηρίζεται από ένα, ίσως πρωτοφανές για την εποχή, ομοφωνικό ύφος το οποίο προαναγγέλει την κάθετη αρμονική δόμηση των έργων του κλασσικισμού. Παρ' όλα αυτά, η μελωδία όχι μόνο δεν υστερεί έναντι της αρμονίας αλλά βρίσκεται σε απόλυτη, θα μπορούσαμε να πούμε, ισορροπία με το κείμενο, αναδεικνύοντας και υπογραμμίζοντας με αυτό τον τρόπο τα βασικά λεκτικά συστατικά των διαφόρων φράσεων.

2. Sleep Wayward Thoughts για φωνή και λαούτο (μεταγραφή για κιθάρα)

3. Lachrimae Pavan για λαούτο

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η μουσική του Dowland λόγω της δημοτικότητάς της αλλά και της ανοικτής (χωρίς περιορισμού κάποιου συγκεκριμένου οργάνου) παρτιτούρας της εποχής, εκτελείται συχνά τόσο από ανδρικές όσο και από γυναικείες φωνές κι επίσης παρουσιάζεται, πέραν του λαούτου, με διάφορους άλλους συνδυασμούς οργάνων (κιθάρα ή μικρά σύνολα).

Πηγές:

• Warburton Annie, Abalyses of Musical Classics - Book 4, Longham, Λονδίνο 1974
• Classical Archives website
• Wikipedia website

J. S. Bach - Δίφωνη Invention No. 13 σε Λα Ελάσσονα

Έπειτα από αρκετό καιρό απουσίας (το. πλέον, εννεάμηνο του στρατού αποτελεί την καλύτερη αφορμή -και όχι αιτία- για την παύση πολλών ενδιαφερόντων ενασχολήσεων), επιστρέφω στις Παράλληλες Πέμπτες μου (οι οποίες πλέον δεν θα είναι ούτε παράλληλες ούτε Πέμπτες) με μια σειρά αναρτήσεων που αφορούν σε κομμάτια που αναλύω με ή χωρίς τους μαθητές μου.

Η πρώτη ανάρτηση αφορά στην 13η δίφωνη Invention του J. S. Bach. 

Μπορείτε να κατεβάσετε μια ανάλυση του έργου πατώντας εδώ.

Στη συνέχεια παραθέτω ορισμένες ενδιαφέρουσες εκτελέσεις της Invention που βρήκα στο Youtube:

Παιγμένη από τσέμπαλο, στο χαρακτηριστικό ρετζίστρο των 2 οκτάβων, με τον Peter Serkin:



Παιγμένη σε ένα από τα αγαπημένα πληκτροφόρα του ιδίου του Bach, το Clavichord, με τον εντελλώς διαφορετικό μηχανισμό πλήκτρων εν συγκρίσει με τα υπόλοιπα, μη φέροντα αυλούς, πληκτροφόρα:



Μια εκρηκτική εκτέλεση διαμέσου της προσωπικής, πολλές φορές εκκεντρικής, πιανιστικής αντίληψης του (ενός εκ των αγαπημένων μου) Glenn Gould:



Τέλος, για τους λάτρεις της ηλεκτρονικής μουσικής προτείνω ανεπιφύλλακτα τη διασκευή, μέσω της χρήσης των synthesizers Moog, της Wendy Carlos στο ιστορικό, πλέον album "Switched on Bach".